Ondergronden

Primers en ondergronden voor olieverf

1 Waar kunnen we met olieverf op schilderen?

In principe kunnen o.a. papier, karton, hout, katoen en linnen gebruikt worden als ondergrond voor olieverf, maar niet zonder eerst behandeld te zijn. Een onbehandelde drager zal de olie uit de verf wegzuigen en dan mist de verf de hoeveelheid olie die nodig is om de pigmenten te omgeven en een goede film te vormen. Tevens tast de olie die in het hout etc. zou dringen het hout, katoen, linnen of papier aan, waardoor de ondergrond als het ware “verschroeit”. Voor een goede hechting van olieverf is wel een poreus oppervlak nodig, waar de olie zich aan vast kan hechten, maar geen ondergrond waar de olie in weggezogen wordt. Volgens de traditionele preparerings-methode wordt het hout, linnen, katoen of papier eerst behandeld met een laag konijnen- of hazenlijmen, of met een andere huid- of beenderlijm (gelatine). Deze laag beschermt de drager tegen het intrekken van de olie. Vervolgens wordt een mengsel van krijt, zinkwit en olie aangebracht. Dat mengsel vormt een poreuze prepareringslaag waaraan de olie zich kan hechten. De moderne en duurzamere vervanger voor de vaak bewerkelijke oude prepareringsmethoden is Gesso op basis van een pure acrylaat. Volgens speciaal recept vervaardigd, vervult Gesso in één keer de functies van de verschillende lagen volgens de traditionele methode. Voor sterk zuigende ondergronden kan onder de gesso eerst een laag acrylbinderworden opgebracht

2 Kunnen sterk zuigende ondergrond “voorgelijmd” worden zodat niet heel veel gesso wegzinkt in de omdergrond ?

Sterk-zuigende ondergronden werden vroeger “voorgelijmd” worden met konijnen- of hazenlijm, of met een andere huid- of beenderlijm (gelatine). Het nadeel daarvan is dat deze lijm altid weer in water kan oplossen. Als er water op de achterkant van het (beschilderde) doek komt zal de lijm zwellen en kan de verf aan de voorzijde van het doek afspringen. Tegenwoordig hebben we een veel betere oplossing en kunnen we sterk-zuigende ondergronden voorlijmen met acrylbinder. Het advies is dus om sterk zuigende ondergronden als doek, karton en spaanplaat voor te lijmen met redelijk dunne laag acrylnbinder. Daarbij is het niet de bedoeling dat de acrylbinder als een laag bovenop de ondergrond komt te liggen, maar dat de binder in de ondergrond een laag vormt die voorkomt dat de gesso sterk wegzinkt in die ondergrond

3 Kan met olieverf direct op Acryl binder worden geschilderd?

Dit is niet aan te raden. Door het ontbreken van droge grondstoffen droogt acrylbinder tot een zeer gesloten film waarin de olie zich moeilijk kan hechten. Als u over de acrylbinder een laag gesso aanbrengt kan wel met olieverf op deze ondergrond geschilderd worden

4 Kan Gesso met acrylverf worden gekleurd en dan als ondergrond voor olieverf gebruikt worden?

Gesso kan met acrylverf worden gekleurd, mits niet teveel acrylverf wordt toegevoegd. Als je veel acrylverf toevoegt wordt het oppervalk van de gesso niet poreus genoeg voor een goede hechting van de olieverf. Tevens blijft een gesso met veel acrylverf er in altijd een soepele laag, ook na droging. Als gevolg van het verouderingsproces van olieverf zal de olieverffilm in de loop van de tiid steeds minder flexibel worden. Bij temperatuurschommelingen kunnen onderlinge spanningsverschillen voor problemen gaan zorgen, omdat ook al de hechting minder is dan bij het gebruik van pure gesso.

5 Waarvoor dient Underpainting white?

Underpainting White is een sneldrogende witte alkyd-olieverf die speciaal ontwikkeld is voor het maken van onderschilderingen in reliëf voor olieverfschilderingen. Door de hoge concentratie droge grondstoffen (een uitgebalanceerde verhouding van titaanwit-pigment en vulstoffen) biedt Underpainting White na droging een optimale hechting voor olieverf. Tevens kan Underpainting White in elke verhouding met olieverf worden gemengd.

6 Is Modeling paste geschikt als ondergrond voor olieverf?

Modeling paste kan gezien worden als een zeer dikke Gesso en is daarmee geschikt voor het maken van ondergronden in relief voor zowel olie- als acrylverf. Modeling paste bevat voldoende pigment om een poreus oppervlak te vormen, waarop ook olieverf zich kan hechten.

7 Als linnen met Gesso wordt geprepareerd, komt de Gesso plaatselijk door het doek heen waardoor aan de achterkant allemaal witte bobbeltjes te zien zijn. Is dit een bezwaar? Is dit te verhelpen?

Technisch is dit niet echt een bezwaar; het ziet er aan de achterkant alleen wat minder netjes uit en het zou door oneffenheden problemen kunnen geven als het doek ooit verdoekt zou moeten worden. Hoe losser het doek geweven is, hoe meer gesso er doorheen zal dringen. U kunt dit overigens makkelijk voorkomen door het doek eerst voor te lijmen met acrylbinder. De lijm maakt de vezels van het doek minder absorberend en sluit de ruimte tussen de vezels af. Een bijkomende eigenschap van een voor-gelijmde prepareringslaag is dat het oppervlak van het doek uiteindelijk minder ruw zal zijn.

8 Kan met olieverf op metaal worden geschilderd?

Omdat noch olieverf noch acrylverf (lees ook Gesso) goed op metaal hecht, moet de plaat eerst behandeld worden met een hecht- of washprimer voor metaal. Het betreft hier een industrieel product dat u kunt kopen in een goede winkel voor huisschildersverf. Na droging de primer licht opschuren. Als het metaal hierna door de laag heen enigszins te zien is een tweede laag aanbrengen en ook deze na droging licht opschuren. Voor een optimale hechting van de uiteindelijke verf dient hierover vervolgens een laag Gesso te worden aangebracht. De preparering is nu geschikt voor zowel de hechting van acryl- als olieverf.

9 kan men met olieverf op glas schilderen

Omdat glas zeker geen poreus oppervlak heeft is het eigenlijk ongeschikt om met olieverf op te schilderen. Toch werd en wordt olieverf gebruikt om “achterglas-schilderingen” te maken. Bij deze techniek schildert men op de “achterkant” van een glasplaat en bekijkt het resultaat vanaf de voorkant, dus door het glas heen. In zekere zin moet dan in opmgekeerde volgorde geschilderd worden: eerst de details en de voorstelling en daaroverheen de achtergrond. Duidelijk is dat de hechting van de verf een groot probleem is en deze schilderingen erg kwetsbaar zijn.

10 Op welke andere ondergronden kan met olieverf worden geschilderd?

In principe is elke ondergrond geschikt, mits op juiste wijze geprepareerd. De meest voorkomende dragers zijn katoen, linnen, kunstvezel, (houten) panelen, karton en papier. Vrijwel alle geleverde ondergronden zijn reeds geprepareerd. Er is keuze uit met katoen of linnen bespannen spieramen, katoen, linnen, katoen/rayon en polyester op rol, canvasboards en geprepareerd papier. Bespannen spieramen zijn verkrijgbaar in vele maten, katoen, linnen en gemengde vezels op rol in diverse kwaliteiten. Hebt u zelf linnen, karton, papiet, katoen, hout e.d. dan kunt u dat zelf prepareren door gebruik te maken van gesso. Gesso is een universeel preparaat op acrylaatbasis en waterverdunbaar. Het kan als grondlaag dienen voor alle olie- en acrylverven en zelfs voor aquarelverf en pastels.