schildertechnieken
Schildertechnieken voor olieverf
1 Is een onderschildering van acrylverf geschikt om met olieverf te worden afgeschilderd?
Een dikke laag acrylverf is weinig poreus en is daarom niet geschikt als ondergrond voor olieverf. Toch kan met olieverf op acrylverf worden geschilderd als één van de volgende methodes wordt gevolgd: 1. Verdun de acrylverf met water en maak een dunne onderschildering op een universeel geprepareerde drager. Universeel geprepareerd wil zeggen dat de prepareringslaag geschikt is voor de hechting van zowel olieverf als waterverdunbare verven. Per beschilderd oppervlak is nu minder acrylaathars aanwezig. Na verdamping van het water is de verffilm poreus genoeg en kan de olieverf zich in de laag acrylverf hechten. Waar de olie door de acrylverf heen dringt, kan ze hechten in de prepareringslaag. 2. Gebruik voor de onderschildering gesso i.p.v. witte acrylverf bij het mengen van de kleuren. Elke kleur moet met voldoende Gesso worden gemengd om hechting van de olieverf mogelijk te maken. Ook Gesso is een pure acrylaat, zij het speciaal ontwikkeld en volgens een bepaald recept vervaardigd voor de hechting van olieverf.
2 Als een Gesso op basis van een pure acrylaat geschikt is om met olieverf op te schilderen, betekent dat dan ook dat met olieverf op acrylverf kan worden gewerkt?
Gesso is weliswaar op basis van pure acrylaat, maar bevat ook een behoorlijk percentage gips-achtige bestanddelen die de gesso voldoende poreus maken zodat olieverf goed hecht op een gesso-geprepareerde ondergrond. Pure acrylverf heeft geen gips-achtige bestanddelen. Op een gesloten laag acrylverf hecht olieverf dus slecht. Wilt u toch een onderschildering in acryl overschilderen met olieverf zie dan het antwoord op vraag 2.3.1
3 Wat is \"glaceren\" en wat is \"glacis\"?
Glaceren is een speciale manier van “laag over laag” schilderen. Hierbij worden, zeker in de bovenste lagen, transparante kleuren gebruikt. Door de gebruikte kleur zie je dan ook nog de onderliggende kleuren. Het resultaat is dus dat je een samenvoeging, zeg maar menging van de kleuren van de bovenste lagen ziet, zonder dat de kleuren ook feitelijk gemengd zijn. Deze techniek kan prachtige kleurdiepte en een gloedvol resultaat opleveren. In een glacis mag geen penseelstreek zichtbaar zijn daar de penseelstreek van de onderliggende lagen door de transparante verf heen te zien is Als glaceermedium kan gekozen worden uit Glaceermedium, Venetiaanse terpentijn of Standolie. Deze mediums zijn vetter dan het schildermedium en doen de verf uitvloeien zonder penseelstreek.
4 Men zegt altijd dat je met olieverf \"vet over mager\" moet schilderen als je \"laag over laag\" wil werken of glaceertechnieken wil toepassen. Waarom is dat zo en wat houdt dat precies in.
De regel \"vet over mager\" (lees ook: langzamer drogend over minder langzaam drogend) moet worden gevolgd als een olieverfschilderij in meerdere lagen wordt opgebouwd Olieverf hecht door verankering in een poreuze ondergrond. De olie zet a.h.w. pootjes af waarmee de verffilm zich na droging vasthoudt. Maar die pootjes moeten ook houvast hebben. Laten we een dikke laag pure olieverf drogen, dan is deze laag niet poreus genoeg voor een goede hechting van een volgende laag. De eerste laag moet dus wat poreus zijn. Daarom moet de eerste laag olieverf verdund worden met terpertine of terpentijn Met een bepaalde hoeveelheid verf wordt nu een groter oppervlak beschilderd, met een dunnere laag en in verhouding vrij weinig olie. Het oplosmiddel verdampt waardoor deze eerste verflaag poreus wordt. Door de verdunning is per beschilderd oppervlak te weinig olie aanwezig om een gesloten film te vormen, de film is ‘mager’ en poreus. Dit wordt evenwel verholpen door de tweede verflaag. Nadat de eerste laag droog genoeg is wordt de tweede verflaag aangebracht, verdund met schildermedium. Schildersmedium is een mengsel van voornamelijk oplosmiddel (terpentijn of zuivere terpentine) en bindmiddel (lijnolie). De extra toegevoegde olie voedt de te magere eerste verflaag door de poriën op te vullen die ontstaan zijn door verdamping van het oplosmiddel. Tegelijk kan deze tweede laag zich zo goed in de onderliggende laag hechten. Door verdamping van de terpentine in deze tweede laag ontstaan opnieuw poriën voor hechting van een volgende laag. Brengen we vervolgens een derde laag aan, dan moeten we een medium gebruiken dat vetter is (verhoudingsgewijs meer olie bevat) dan we gebruikt hebben voor de 2e laag, om de onderliggende lagen te voeden. Wordt een schilderij opgebouwd in meerdere lagen, dan moet het gebruikte medium in de onderste lagen vrij veel terpentijn (of zuivere terpentine) bevatten en elke volgende laag verf gemengd worden met een medium dat steeds minder terpentijn en steeds meer olie bevat. Voor de laatste laag kan een glaceermedium gebruikt worden. Als glacismedium kan gekozen worden uit Glaceermedium, Venetiaanse terpetijn of Standolie. Deze mediums doen de verf uitvloeien zonder penseelstreek, drogen vrij traag en bevatten een hoog percentage olie.. Let op: . Bij het schilderen van “laag over laag” kan een volgende olieverflaag pas opgezet worden als de voorgaande laag zo droog is dat deze niet meer oplost. In een eerder aangebrachte verflaag.
5 Wat betekent \"allaprima\" schilderen?
A: Allaprima’ wil zeggen dat het schilderij ‘nat-in-nat’ geschilderd wordt. Bij deze techniek worden de kleuren behalve op het palet ook op het schilderij zelf gemengd. Er zal dus snel geschilderd moeten worden; geen enkele kleur mag indrogen voordat het schilderij voltooid is. Bij deze techniek kan de verf verdund worden met steeds hetzelfde verdunningsmiddel of kan de verf puur worden gebruikt. Wordt er een verdunningsmiddel gebruikt, dan zal met een goed schildermedium het duurzaamste resultaat worden bereikt.
6 Hoe kan vermeden worden dat er tijdens het werken matte plekken in het schilderij ontstaan?
Tijdens het schilderen kunnen \"ingeschoten\" plekken ontstaan: de verf slaat mat weg, de intensiteit van de kleur neemt af. Dit is niet te vermijden en wordt veroorzaakt door een combinatie van de gebruikte kleur, het soort en de hoeveelheid toegevoegd verdunningsmiddel en de absorptie van de ondergrond. De hoeveelheid olie in de verf kan per kleur verschillen, hoeveel verdunningsmiddel er wordt toegevoegd eveneens. Als verf relatief weinig olie bevat waarvan een deel door de ondergrond wordt geabsorbeerd, kan de kleur inschieten. Door de ingeschoten plekken (als ze goed handdroog zijn) zeer dun te behandelen met retoucheervernis komen glans en kleur weer terug. Als de ingeschoten plekken erg absorberend zijn kan het nodig zijn de handeling (na tussentijdse droging) te herhalen voordat glans en kleur weer op peil zijn. Het is van groot belang de retoucheervernis zeer spaarzaam op te brengen omdat de nog niet volledig droge verf kan oplossen in het oplosmiddel van de vernis. Bij voorkeur opbrengen met een spuitbus. De vernis droogt in enkele uren en laat een poreuze film achter. Dan is het mogelijk om weer verder te schilderen omdat retoucheervernis weer geschikt is voor hechting van een volgende verflaag, maar het is niet noodzakelijk een volgende verflaag aan te brengen, want na volledige droging van de verf (dat duurt ongeveer een jaar) kan een slotvernis over de retoucheervernis worden aangebracht.
7 Hoe lang moet een verflaag drogen voordat een volgende laag kan worden aangebracht?
Tijdens het schilderen kan de droging worden versneld door een sneldrogend schildermedium. te gebruiken of siccatief aan de verf of het gebruikte medium toe te voegen. Let op het toevoegen van te veel siccatief is gevaarlijk.
8 Hoe kan tijdens het schilderen de droging van een olieverfschilderij worden versneld?
Omdat noch olieverf noch acrylverf (lees ook Gesso) goed op metaal hecht, moet de plaat eerst behandeld worden met een hecht- of washprimer voor metaal. Het betreft hier een industrieel product dat u kunt kopen in een goede winkel voor huisschildersverf. Na droging de primer licht opschuren. Als het metaal hierna door de laag heen enigszins te zien is een tweede laag aanbrengen en ook deze na droging licht opschuren. Voor een optimale hechting van de uiteindelijke verf dient hierover vervolgens een laag Gesso te worden aangebracht. De preparering is nu geschikt voor zowel de hechting van acryl- als olieverf.
9 Hoe kan na het schilderen de droging van een olieverfschilderij worden versneld?
Olieverf droogt onder invloed van zuurstof en licht. Om de droging te bevorderen dient er dan ook voldoende ventilatie en licht aanwezig te zijn. Maar het zal altijd maanden duren voor een dunne verflaag droog is en een bij een schilderij dat dik in de verf zit zal het zelfs meer dan een jaar duren voor het schilderij echt droog is.
10 Hoe komt het dat sommige dik opgebrachte kleuren (bijv. kraplak en kobalt) gaan rimpelen? Is dit te voorkomen?
Het zogenaamde “schroeien” van de verf kan in dikke lagen bij bepaalde kleuren voorkomen, met name bij kobalt, kraplak en de aardkleuren. De oorzaak moet gezocht worden in het type pigment en de daaruit voortvloeiende samenstelling van de verf. In het kort komt het op het volgende neer. Olieverf droogt onder invloed van zuurstof en licht. Het is logisch dat de oppervlakte van de verf direct aan deze elementen is blootgesteld, terwijl de verf binnenin moeilijker toegankelijk is. We onderscheiden dan ook twee soorten van droging: de oppervlaktedroging en de droging binnenin. Het meest ideaal zou zijn als beide gelijk op zouden gaan, maar meestal zal de oppervlakte sneller drogen en een film vormen die de verf van binnen in meer of mindere mate afsluit van licht en zuurstof. Als deze film, afhankelijk van de samenstelling van de verf, snel wordt gevormd en erg gesloten is, ontstaan er spanningsverschillen tussen de gevormde film en de natte verf van binnen. Tijdens het drogen zal de film aan de oppervlakte uitzetten, terwijl het volume van de natte verf eronder niet verandert. Omdat de film en de natte verf toch één geheel vormen wordt de film tijdens het uitzetten tegengehouden en zal gaan rimpelen. Dit schroeien kan worden voorkomen door de verf te vermengen met Schilderpasta. (Painting paste), ook wel “schilderboter” genoemd. Schilderpasta is een kleurloze olieverf die in principe in elke verhouding met de verf gemengd kan worden. Om schroeien van de verf te voorkomen is een mengverhouding van 1:1 voldoende. De kleur en de consistentie van de verf blijven hetzelfde, maar de zuurstof heeft nu makkelijker toegang tot de verf binnenin. Deze voorzorg hoeft u dus alleen te nemen bij dikkere verflagen en bij een beperkt aantal kleuren
