Papier en karton
1 Wat is het verschil tussen \"houthoudend\" en \"houtvrij\" papier
De meest gebruikte grondstof voor papier is hout. Het hout wordt versnipperd en daarna in veel water gemalen tot een soort papperige substantie, de houtpap. Die pap wordt gekookt met behulp van chemische toevoegingen zodat alle levende (zure en snel verkleurende) stoffen weg zijn gekookt. Wat dan overblijft is zuivere cellulosepap. Het is een witte natte dik vloeibare brij, ongeveer als dikke karnemelk. Als je een laagje van die brij op een platte zeef legt dan zinkt het water door de zeef weg en ontstaat een vel papier. Dat vel noemen wij ‘houtvrij’. Als je probeert van de ongekookte houtpap papier te maken dan lukt dat niet goed omdat de houtvezels geen samenhangend vel kunnen vormen. Wat je wel kunt doen is aan de cellulosepap een percentage ongekookte houtpulp toevoegen. Als je van die mix papier maakt ontstaat houthoudend papier. Houthoudend papier is dus zuurhoudend en het verkleurt snel. Houthoudend papier is wel goedkoper omdat het deels gemaakt is met houtpulp, en onbewerkte houtpulp is natuurlijk goedkoper dan de bewerkte cellulosepap Voorbeelden van houthoudend papier zijn vellen romandruk, schetsbloks, krantenpapier, sommige verpakkingskartonnen, houtbord en het papier waarvan pocketboekjes gemaakt zijn. Zuiver cellulosepapier is dus houtvrij papier omdat het geen echte houtresten meer bevat. De meeste witte papieren zijn houtvrij, zoals tekenpapier, offsetpapier, vrijwel alle kopieerpapieren etc. Dat wil nog niet zeggen dat alle houtvrije papieren ook zuurvrij zijn, maar ze bevatten in ieder geval veel minder zuur dan houthoudend papier.
2 Wat is lompenhoudend papier, lompenpapier en katoenpapier
Een betere grondstof voor papier is katoen. Vroeger werden katoenen lompen verzameld. Die lompen werden verscheurd tot kleine stukjes en in veel water vermalen tot een katoenpap.. Het is een witte natte dik vloeibare brij, ongeveer als dikke karnemelk. Als je een laagje van die brij op een platte zeef legt dan zinkt het water door de zeef weg en ontstaat een vel papier. Dat vel noemen wij ‘zuiver lompenpapier’. Zuiver lompenpapier is veel sterker en duurzamer dan “houtvrij cellulose-papier”, maar ook veel duurder, omdat katoen als grondstof veel duurder is dan cellulose. Wat je wel kunt doen is cellulosepap en katoenpap mengen in elke willekeurige verhouding. Je krijgt dan een papier dat beter is dan zuiver cellulose papier, maar niet zo goed (en niet zo duur) als een zuiver lompenpapier, Een papier dat gemaakt is van een mengsel van cellulosepap en katoenpap noemen we “lompenhoudend” Begrijpelijk is dat hoe hoger het % lompen (=katoen) hoe beter de kwaliteit papier. Voorbeelden van lompenhoudend papier zijn 4art aquarelbloks en 4art aquarelpapier vellen. Voorbeeld van een zuiver lompenpapier is fabriano artists aquarelpapier. Al jarenlang worden voor de fabricage van lompenpapier al geen lompen meer gebruikt, maar er wordt gewoon ‘verse’ katoen voor gebruikt. (overigens zijn wol of linnen onbruikbaar voor fabricage van goed papier).
3 Wat is een uithaalvernis?
Uithaalvernis is een ander woord voor retoucheervernis (zie hierboven).
4 Wordt rijstpapier van rijst gemaakt ?
In plaats van katoen of cellulose (gewonnen uit hout) kunnen ook heel veel nadere plantenvezels gebruikt worden als grondstof voor papier. Vooral in China, Japan en India worden ook de vezels van de rijstplant (niet de rijst zelf) gebruikt om papier te maken. De vezels worden op dezelfde manier bewerkt als hout tot een cellulosepap en van die cellulosepap wordt dan ook weer een hoogwaardig papier gemaakt. In de genoemde landen gebruikt men veel halfdoorschijnend papier voor kamerschermen en ook dun papier voor aquarel en kalligrafie. Deze papieren noemen wij in het westen dan ook rijstpapier. Verder wordt in het verre oosten ook papier gemaakt van andere planten. Vaak zijn dit zeer decoratieve papieren, die u het beste in een van onze winkels kunt uitzoeken. Vroeger werd ook stro gebruiken om er karton van te maken en papierkunstenaars experimenteren nog dagelijks met allerlei andere planten als hennep en brandnetels om bijzondere papieren te maken.
5 Wat is het voordeel van basisch gebufferd papier en karton?
Zelfs als papier zuurvrij geproduceerd wordt kan het papier in de loop van de tijd toch nog verzuren. De lucht om ons heen bevat vrij vaak allerlei verontreinigingen zoals zure stikstof- en zwavelverbindingen. Papier kan vocht en zuur opnemen uit de lucht en zo kan zuurvrij papier alsnog zuurhoudend worden. Om papier tegen inkomende zuren te beschermen kan, tijdens de fabricage een buffer aan het papier worden toegevoegd die het eventuele binnenkomende zuur neutraliseert. Meestal wordt daar calciumcarbonaat voor gebruikt. Calciumcarbonaat is een base die effectief zuren neutraliseert. Als basisch gebufferd passé-partoutkarton gebruikt wordt voor inlijstingen dan beschermt dat karton tevens de ingelijste prent. Het karton vormt een buffer tussen de prent en de omringende atmosfeer, en helpt dus te voorkomen dat de prent verzuurt.
